Matka, macierzyństwo

Książki:

1. Być matką według Biblii / Kazimierz Romaniuk. - Warszawa : [Kuria Biskupia. Diecezja Warszawsko-Praska], 1998 ([s. l.] : "Elanders. - 48 s. ; 18 cm.

2. Konstrukcja mitu matki w prozie Karin Struck / Małgorzata Czarnecka. - Wrocław : Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2005. - 182 s. ; 21 cm. - (Acta Universitatis Wratislaviensis, 0239-6661 ; no 2705)

3. Literatura i malarstwo : korespondencja sztuk / Alina Biała. - Warszawa ; Bielsko-Biała : ParkEdukacja, 2009. - S. 129-145 : Matka
ISBN 978-83-262-0175-2
C 050559 (Brzeg), C 052559 (Kluczbork), I 200986 (Opole)

4. Macierzyństwo w Biblii / Annemarie Ohler ; przekł. [z niem.] Magdalena Ruta. - Kraków : Wydaw. WAM, 1995. - 235, [5] s. : fot., rys. ; 20 cm.

5. Mamy i córki / [wybór] Helen Exley ; tł. Beata Śliwińska]. - Częstochowa : Edycja Świętego Pawła, cop. 2009. - [370] s. : il. kolor. ; 6x4 cm. - (Seria Kieszonkowa ; nr 14)
* Aforyzmy, cytaty

6. Matka i dziecko w świecie Biblii / Bogusław Pawlaczyk. - Poznań : Wydawnictwo Pallottinum, 2013. - 194, [1] s., [10] k. tabl. : il. kolor. ; 25 cm.

7. "Matko! jak wiele masz twarzy?" : młodopolskie wiersze o kobiecie w roli matki i doświadczeniu macierzyństwa / Anna Nosek. - Białystok : Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2014. - 252, [1] s. : il. ; 21 cm.

8. Oblicza Matki / tekst Giuseppe Sala ; komentarz, Michele Dolz ; przekł z wł. Marek Myczkowski. - Kielce : "Jedność", cop. 2006. - 251 s. : il., faks., fot. ; 24 cm.
ISBN 83-7442-470-2
S 194601 (Opole)

9. Obraz "Matki-Polki" w polskiej powieści inicjacyjnej po 1989 roku / Svetlana Vassileva-Karagyozova // W : Polonistyka bez granic. T. 1, Wiedza o literaturze i kulturze / red. Ryszard Nycz, Władysław Miodunka, Tomasz Kunz. - Kraków : Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych "Universitas", cop. 2011. - S. 447-453
M 206036/I C 206006/I (Opole)

10. Rękopisy i formy : badanie literatury jako sztuka odnajdywania pytań / Wojciech Kruszewski ; Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Katedra Tekstologii i Edytorstwa. -Lublin : Wydawnictwo KUL, 2010. - 242, [1] s. : il. kolor. ; 24 cm. - (U Źródła ; 7)
* Macierzyństwo w literaturze polskiej (Anna Kamieńska, Tadeusz Różewicz)
M 204564 M 204563 (Opole)

Artykuły w czasopismach:

11. A duszę twoją przeniknie miecz..." / Waldemar Smaszcz // Kierunki. - 1986, nr 12, s. 5

12. Amerykańskie Madonny : macierzyństwo w twórczości Mary Kelly i Roberta Gobera / Anna Markowska // Quart. - 2007, nr 2, s. 73-91

13. Analiza i interpretacja utworów literackich w kontekście sztuki : ("Lament świętokrzyski, Giovanni Bellini "Pieta", Stanisław Grochowiak "Bellini 'Pieta'') / Małgorzata Jadwiga Kowalczyk // Język Polski w Liceum. - 2002/2003, nr 1, s. 39-48

14. Archetyp matki i ojca w małych formach narracyjnych drugiej połowy XIX wieku / Anna Kalinowska // Prace Polonistyczne. - Ser. 61, t. 1 (2006), s. 131-142
* Materiały z konferencji "Problematyka rodzinna w literaturze drugiej połowy XIX wieku", Łódź

15. Biblijny archetyp matki / Ewa Mickiewicz // Przegląd Powszechny. - 2011, nr 7/8, s. 170-178

16. Córectwo a tożsamość : refleksje na marginesie "Czarnego łabędzia" Darrena Aronofsky'ego / Aleksandra Janiszewska // Bez Dogmatu. - Nr 88 (2011), s. 34-35

17. Córki Konopnickiej: strategia mimikry i jej symptom / Lena Magnione // Przegląd Humanistyczny. - 2009, nr 2, s. 49-73

18. Czarna Kobieta Afryki Minionej... / Marta Cywińska-Dziekońska // Albo albo. - 2002, z. 2, s. 115-118
* Archetyp matki w poezji

19. Dekonstrukcje macierzyństwa / Agnieszka Żechowska. - Tekst również w jęz. ang. ; tł. z pol. Małgorzata Zipper // Exit. - 2005, nr 1, s. 3690-3693
* Wystawa "Dzień Matki"

20. Dojrzałe (anty)macierzyństwo / Anna Wódkowska // Czas Kultury. - 2011, nr 4, s. 38-43

21. Dom - rodzina - matka : tematyka lekcji języka polskiego / Alina Zabrotowicz // Język Polski w Szkole dla klas IV-VI . - 1999/2000, nr 3, s. 23-34

22. Interpretacja porównawcza: Zofia Nałkowska "Dziennik 1939-44", Tadeusz Różewicz "Matka odchodzi" / Małgorzata Burnecka // Warsztaty Polonistyczne. - 2000, nr 4, s. 63-65

23. Językowa kreacja matki w "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej / Elżbieta Skorupska-Raczyńska // Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza. - T. 19, z. 2 (2012), s. 117-131

24. Kobieta i matka w Biblii i w Izraelu / Tomasz Jelonek // Analecta Cracoviensia. - [T.] 36 (2004), s. 151-162

25. Kobieta-matka w roli zawodowej : obrazy pracujących matek w polskich i amerykańskich serialach telewizyjnych / Joanna Anioł // Kultura, Społeczeństwo, Edukacja. - 2014, nr 1, s. 135-156

26. Kobiety-matki w wybranych tekstach publicystycznych Elizy Orzeszkowej / Joanna Jaśkiewicz // Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica. - [Z.] 13 (2010), s. 135-152

27. Kolaże pamięci - czyli "Matka odchodzi" Tadeusza Różewicza / Magdalena Ciura. - Streszcz. ang. // Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio FF, Philologiae. - Vol. 25 (2007), s. 125-139

28. Konspekt lekcji języka polskiego : kształcenie literackie : temat lekcji: O miłości macierzyńskiej (na podstawie mitu "Demeter i Kora") / Halina Machulska, Alicja Pruszkowska // Drama. - 1993, z. 5, s. 14

29. Macierzyństwo a aborcja - społeczny obraz sztuki kobiet / Ewelina Wejbert-Wąsiewicz // Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica. - [Z.] 32 (2007), s. 75-91

30. Macierzyństwo i sen w tekstach kultury / Dorota Nosowska // Cogito. - 2015, nr 17, s. 38-39
* Motyw macierzyństwa i snu na przykładzie obrazu Wyspiańskiego "Macierzyństwo" i fraszki Jana Kochanowskiego "Do snu"

31. Macierzyństwo : "Przymierze z dzieckiem" Marii Kuncewiczowej / Jolanta Kubiak // Tytuł. - 2000, nr 3, s. 102-115

32. Macierzyństwo w Biblii / Henri Cazelles ; tł. Lucjan Balter // Communio. - 2004, nr 5, s. 95-106

33. Macierzyństwo w czasach Zagłady : "Daleko od okna" Jana Jakuba Kolskiego i "Wybór Zofii" Alana Pakuli / Joanna Preizner // Kultura Popularna. - 2005, nr 2, s. 81-87

34. Macierzyństwo w kleszczach stylu / Jeantte Masumbuku // Polonistyka. - 2004, nr 8, s. 30-33

35. Macierzyństwo w poezji Anny Świrszczyńskiej / Agnieszka Giżewska-Szwarbuła // Polonistyka. - 2003, nr 2, s. 96-100

36. Madonna Współczesności - "migrant mother", czyli "matka tułaczka" : analiza ikonograficzna / Urszula Wolak // Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny. - Z. 2 (2013), s. 71-83

37. Madonny w literaturze i sztuce : omów na wybranych przykładach / Dorota Nosowska. - (Przepis na prezentację) // Cogito. - 2009, nr 25, s. 34-35

38. Matka // Cogito. - 2006, nr 14, s. 74-76

39. "Matka Boga i człowieka" : macierzyństwo Maryi w polskim piśmiennictwie średniowiecznym (przegląd ważniejszych motywów) / Roman Mazurkiewicz // Salvatoris Mater. - 2000, nr 2, s. 157-179

40. Matka i córka - miejsca wspólne / Alicja Baluch // Guliwer. - 2015, nr 1, s. 5-10

41. Matka i syn / Przemysław Toboła // Życie Duchowe. - Nr 77 (2014), s. 178-180
* Zawiera rec. filmu: Pozycja dziecka / reż. Calin Peter Netzer

42. Matka i Syn w kolędach / Lucyna Warda-Radys // Język, Szkoła, Religia. - T. 3 (2007), s. 345-363

43. Matka Kordiana / Jędrzej Wijas // Pamiętnik Literacki. - 2009, z. 3, s. 107-133

44. [Matka odchodzi - recenzja] / Andrzej Skrendo. // Kultura. - 2000, nr 3, s. 146-152
* Zawiera rec. książki: Matka odchodzi / Tadeusz Różewicz. - Wrocław, 1999

45. [Matka odchodzi - recenzja] / Anna Legeżyńska. // Polonistyka. - 2000, nr 1, s. 57-59
* Zawiera rec. książki: Matka odchodzi / Tadeusz Różewicz. - Wrocław, 1999

46. [Matka odchodzi - recenzja] / Bolesław Faron // Nowa Polszczyzna. - 2000, nr 5, s. 60-61
* Zawiera rec. książki: Matka odchodzi / Tadeusz Różewicz. - Wrocław, 1999

47. [Matka odchodzi - recenzja] / Jacek Łukasiewicz // Nowe Książki. - 1999, nr 11, s. 4-5
* Zawiera rec. książki: Matka odchodzi / Tadeusz Różewicz. - Wrocław, 1999

48. [Matka odchodzi - recenzja] / Jadwiga Biegaj // Akcent. - 2000, nr 1/2, s. 202-204
* Zawiera rec. książki: Matka odchodzi / Tadeusz Różewicz. - Wrocław, 1999

49. [Matka odchodzi - recenzja] / Karolina Morawiecka // Odra. - 2001, nr 4, s. 115-116
* Zawiera rec. książki: Matka odchodzi / Tadeusz Różewicz. - Wrocław, 1999

50. [Matka odchodzi - recenzja] / Marian Kisiel. // Śląsk. - 1999, nr 12, s. 51
* Zawiera rec. książki: Matka odchodzi / Tadeusz Różewicz. - Wrocław, 1999

51. [Matka odchodzi - recenzja] / Piotr Łuszczykiewicz // Arkusz. - 2001, nr 2, s. 8-9
* Zawiera rec. książki: Matka odchodzi / Tadeusz Różewicz. - Wrocław, 1999

52. [Matka odchodzi - recenzja] / Stanisław Gębala // Twórczość. - 2000, nr 4, s. 98-101
* Zawiera rec. książki: Matka odchodzi / Tadeusz Różewicz. - Wrocław, 1999

53. [Matka odchodzi - recenzja] / Tomasz Żukowski // Res Publica Nowa. - 2000, nr 5, s. 68-70
* Zawiera rec. książki: Matka odchodzi / Tadeusz Różewicz. - Wrocław, 1999

54. Matka Polka dzisiaj? : kobieta pracująca XXI wieku / Aleksandra Byrska // Fragile. - 2013, nr 4, s. 20-25

55. Matka Polka na wysokich obcasach, czyli rodzinne (r)ewolucje / Katarzyna Wajda // Nowa Dekada Krakowska. - 2014, nr 1/2, s. 44-55
* Kobieta i rodzina w filmie polskim

56. Matka Polka wiecznie żywa : warianty kobiecości w serialu "M jak miłość" / Barbara Smoczyńska // Colloquia Communia. - 2008, t. 1/2, s. 218-237

57. [Matka swojej matki - recenzja] / Anna Pietrzak // Przegląd Powszechny. - 1996, nr 11, s. 223-225
* Zawiera rec. filmu: Matka swojej matki / reż. Robert Gliński

58. [Matka swojej matki - recenzja] / Maciej Maniewski // Kino. - 1996, nr 10, s. 40-41
* Zawiera rec. filmu: Matka swojej matki / reż. Robert Gliński

59. Matka w polskiej pieśni ludowej : opis struktury / Jadwiga Jagiełło // Pamiętnik Literacki. - 1980, z. 4, s. 79-89

60. Matka w twórczości Wyspiańskiego : Młoda w "Klątwie" / Kinga Anna Gajda // Język Polski w Liceum. - 2009/2010, nr 4, s. 18-24

61. "Matka" Witkacego i mity tragiczne. Cz. 1-2 / Jarosław Kisieliński // Teatr. - 1997, nr 11, s. 34-37, nr 12, s. 64-68

62. "Matka" Witkacego i mity tragiczne. Cz. 3 / Jarosław Kisieliński // Teatr. - 1998, nr 1, s. 46-50

63. Matki i córki w baśniach : wprowadzenie do lektury postaci / Maria Ostasz // Guliwer. - 2009, nr 4, s. 59-70

64. Matki i córki w powieściach Ewy Nowackiej - portret potrójny / Monika Graban-Pomirska // Guliwer. - 2013, nr 4, s. 16-22

65. Matki i ich władza w literaturze niemieckiej / Bożena Chołuj // Teksty Drugie. - 1995, nr 3/4, s. 141-157

66. Mężczyźni piszą o matkach i... płaczą / Katarzyna Lisowska // Czas Kultury. - 2011, nr 4, s. 74-79

67. Modele macierzyństwa w trylogii powieściowej Iwana Gonczarowa / Krystyna Galon-Kurkowa // Acta Universitatis Wratislaviensis. Slavica Wratislaviensia. - Nr 143, cz. 1 (2007), s. 77-86

68. Motyw relacji między matką a dzieckiem w twórczości Neila Gaimana na podstawie wybranych utworów / Magdalena Kłobusek // Guliwer. - 2007, nr 3, s. 48-51

69. Musimy jeść i rodzić czyli fizjologiczny aspekt macierzyństwa / Joanna Dziwiszek // Dialog. - 2002, nr 3, s. 146-155

70. Musimy porozmawiać o macierzyństwie / Agnieszka Chadaj // Bez Dogmatu. - 2012, nr 1, s. 23-25
* Macierzyństwo w tórczości Doris Lessing i w filmie "Musimy porozmawiać o Kevinie" Lynne Ramsay

71. "Na ukos kaszlu i śmierci" - choroba ciała a więzy ducha : fenomen więzi z matką w poezji Krzysztofa Kamila Baczyńskiego / Eliza Kiepura // Tekstualia. - 2007, nr 1, s. 65-72

72. Nic z matki polki / Leszek Dawid ; rozm. przepr. Piotr Czerkawski // Kino. - 2011, nr 10, s. 22-23
* Film "Ki" Leszka Dawida

73. Nowa wrażliwość : poezja wobec dyktatu macierzyństwa / Monika Glosowitz // Czas Kultury. - 2014, nr 6, s. 36-42

74. O czym nie mówi "Matka Polka" : Zbylut Grzywacz kontra mit / Dorota Kudelska // Roczniki Humanistyczne. - T. 62, z. 4 (2014), s. 147-167
* Macierzyństwo w malarstwie Zbyluta Grzywacza

75. O książce Tadeusza Różewicza "Matka odchodzi" / Piotr Matywiecki, Leszek Szaruga, Iwona Smolka // Dekada Literacka. - 2000, nr 2/3, s. 8-9

76. O przedstawieniu ciąży i macierzyństwa w "Trylogii" Henryka Sienkiewicza : próba lektury feministycznej / Ryszard Koziołek // Pamiętnik Literacki. - 1996, z. 4, s. 49-63

77. O znaczeniowych artykulacjach toposu rodzicielskiego / Barbara Gronek // Język Polski w Liceum. - 2016/2017, nr 3, s. 7-26

78. Oblicza macierzyństwa ukazane w projekcie fotograficznym pt. "Matki grupy Zorka Project" : perspektywa metodologii wizualnej / Małgorzata Kunicka // Teraźniejszość, Człowiek, Edukacja. - 2013, nr 2, s. 93-106

79. Obraz macierzyństwa w "Rodzinie Połanieckich" Henryka Sienkiewicza i "Annie Kareninie" Lwa Tołstoja / Alicja Berger // Kwartalnik Opolski. - 2007, nr 1, s. 97-117

80. Obraz matki w prozie obyczajowej dla młodzieży / Małgorzata Święcicka // Język Polski . - 2005, nr 2, s. 103-115

81. Obumarłe : o konstruowaniu podmiotu melancholijnego w "Obsoletkach" Justyny Bargielskiej / Alicja Wódkowska // Teksty Drugie. - 2013, nr 6, s. 332-342

82. Od fizjologii do filozofii macierzyństwa / Ewa Kraskowska // Kresy. - 1996, nr 4, s. 90-97
* Tematyka macierzyństwa w utworach Marii Kuncewiczowej, Anny Nasiłowskiej i Wandy Melcer

83. Od pani matki do mamiszona / Katarzyna Jasińska // Guliwer. - 2000, nr 4, s. 10-15
*Obraz matki we współczesnej literaturze dziecięcej

84. "Ona mi pierwsza pokazała księżyc", czyli motyw: macierzyństwo / Beata Stadryniak-Saracyn. - (Zmotywuj się) // Cogito. - 2008, nr 17, s. 72-73

85. "Ona mi pierwsza pokazała księżyc..." : lekcja przed Dniem Matki / Grażyna Solecka // Warsztaty Polonistyczne. - 2001, nr 1, s. 25-27

86. Pamięć, intymność, ocalenie : wokół "Matka odchodzi" Tadeusza Różewicza / Beata Morzyńska-Wrzosek // Spotkania Humanistyczne. - Nr 2/3 (2012/2013), s. 119-136

87. Pieta - pogańska macocha? / Katarzyna Kuczyńska-Koschany // Polonistyka. - 2002, nr 8, s. 457-461

88. Portret matki w utworze Jasny Šamić "Carstvo sjenki" / Anna Modelska-Kwaśniowska . - Bibliogr. // Studia Slavica. - [T.] 18, [z.] 2 (2014), s. 39-50

89. Postać matki w "Trenie" Zbigniewa Herberta / Małgorzata Mikołajczak // Polonistyka. - 2003, nr 3, s. 157-162

90. Potworne macierzyństwo / Agnieszka Szczepanek // Czas Kultury. - 2011, nr 4, s. 64-73
* Doris May Lessing

91. Reinterpretacja toposu macierzyństwa w poezji satelitek Skamandra / Dorota Tałaj // Społeczeństwo i Rodzina. - 2010, nr 3, s. 76-90

92. Rodzicielska miłość i rozpacz - na podstawie mitu "Demeter i Kora" / Monika Krup// Drama. - 2000, nr 35, s. 20-22

93. Rodzina we współczesnej beletrystyce dla dzieci. Cz. 2, Rekonesans tematyczno - problemowy / Gertruda Skotnicka // Wychowanie w Przedszkolu. - 2003, nr 1, s. 6-10

94. Różne ujęcia motywu macierzyństwa w literaturze i malarstwie : przedstaw na wybranych przykładach / Dorota Nosowska // Cogito. - 2009, nr 23, s. 32-33

95. "Sam w pustym mieście" - Tadeusza Różewicza przezwyciężanie śmierci matki i poezji / Paweł Ciepliński // Rocznik Muzeum w Gliwicach. - T. 21 (2007), s. 245-260

96. Samotność i macierzyństwo : semiotyczna analiza obrazów filmowych Pedra Almodóvara / Marcela Kościańczuk // Studia Kulturoznawcze. - 2013, nr 1, s. 67-82

97. Skamieniały posąg boleści : próba odczytania poetyckiej biografii matki w kontekście tomu "Matka odchodzi" Tadeusza Różewicza / Aneta Kula // Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica. - Z. 6 (2003), s. 323-336

98. Skradziony profil : matka w "Dziennikach" Zofii Nałkowskiej / Arleta Galant // Ruch Literacki. - 2001, z. 5, s. 555-567

99. Spotkanie z Wielką Matką : sztuka paleolityczna w twórczości Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta / Tomasz Tomasik // Pamiętnik Literacki. - 2012, z. 1, s. 129-145

100. Staropolskie wzorce rodziny i kobiety - żony i matki / Andrzej Wyrobisz // Przegląd Historyczny. - 1992, z. 3, s. 405-421

101. Stereotypy macierzyństwa w prozie Anny Nasiłowskiej i Manueli Gretkowskiej / Jeanette Słaby // Teksty Drugie. - 2008, nr 1/2, s. 117-137

102. Symbole przemiany : symbole matki i odrodzenia : fragm. książki / Carl Gustav Jung ; tł. Robert Reszke // Gnosis. - Nr 10 (1998), s. 33-69
* Archetyp w micie religijnym i kanonie chrześcijańskim

103. Trauma ciąży i macierzyństwa / Anna Klamecka // Rocznik Towarzystwa Literackiego imienia Adama Mickiewicza. - R. 42 (2007), s. 194-201
* "Polka" Manueli Gretkowskiej, "Przymierze z dzieckiem" Marii Kuncewiczowej, "Niecierpliwi" Zofii Nałkowskiej

104. Tryptyk "Supermatka" Elżbiety Jabłońskiej jako przykład sztuki zaangażowanej / Barbara Kownacka // Dyskurs (Szczecin). - Z. 7 (2012), s. 233-257

105. Typy Madonny w literaturze ludowej / Ewa Rosa // Literatura Ludowa. - 1986, nr 3, s. 19-55

106. "Upiększać swoje położenie" : o tych, co napisały o rodzeniu dzieci i nie zapomniały ich urodzić / Dariusz Nowacki // Opcje. - 2003, nr 6, s. 51-57
* Jolanta Brach-Czaina, Anna Nasiłowska i Manuela Gretkowska

107. W imię nieobecnych ojców i innych mężczyzn: obraz macierzyństwa w polskim kinie postkomunistycznym / Ewa Mazierska // Lewą Nogą. - Nr 16 (2004), s. 515-537

108. Wietrzenie uwiecznionego kanonu macierzyństwa w polskiej literaturze najnowszej / Renata Pawlak // Dydaktyka Literatury. - [T.] 30 (2010), s. 231-240

109. Wizerunek matki w twórczości Mykoły Chwylowego: tradycja czy nowatorstwo? / Albert Nowacki // Acta Universitatis Wratislaviensis. Slavica Wratislaviensia. - Nr 129 (2004), s. 181-189

110. Wokół "Matka odchodzi" Tadeusza Różewicza / Lidia Wiśniewska // Teksty Drugie. - 2004, nr 3, s. 107-113
* Zawiera rec. książki: "Matka odchodzi" Tadeusza Różewicza. - Szczecin, 2002

111. Wokół myśli o macierzyństwie w "Emancypantkach" Bolesława Prusa / Danuta Wierzchołowska // Studia i Materiały. Filologia Polska / Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Tadeusza Kotarbińskiego. - [Z.] 9 (1996), s. 80-92

112. Z tobą lub bez ciebie : matka i córka w twórczości Elizy Orzeszkowej / Renata Stachura // Prace Polonistyczne. - Ser. 61, t. 1 (2006), s. 101-110

113. Zabić matkę w planowanym afekcie / Piotr Olkusz // Dialog. - 2011, nr 11, s. 111-119
* "Matka odchodzi" Tadeusza Różewicza

114. Zła dobra matka : macierzyństwo i wina / Anita Piotrowska // Tygodnik Powszechny. - 2012, nr 3, s. 37
* Zawiera rec. filmu: Musimy porozmawiać o Kevinie / reż. Lynne Ramsay

Oprac. Dorota Różycka, Anna Zacłona

PBW w Opolu

• Poprzedni artykuł
• Następny artykuł